De WVP (Wet Verbetering Poortwachter) is op 1 april 2002 van kracht geworden om de WIA-instroom drastisch te beperken. De wet regelt het verkeer tussen werkgever en werknemer bij ziekte en arbeidsongeschiktheid. De wet heeft een relatie met de WULBZ en de daaraan voorafgaande Ziektewet. Het doel van de WVP is vermindering van de WIA-instroom (vandaar de naam ‘poortwachter’) door meer dan voorheen nadruk te leggen bij de eigen verantwoordelijkheden van werkgever en werknemer. Beiden moeten zich actief inspannen om het ontstane probleem op te lossen en er voor te zorgen, dat het probleem niet in de sociale fondsen (vooral de WIA) belandt.

Verantwoordelijkheid werkgever
De werkgever is volledig verantwoordelijk voor ziekteverzuimbegeleiding en re-integratie van zieke werknemers. Die werknemer wordt verplicht om mee te werken. Wanneer of werkgever of werknemer zich niet aan hun verplichtingen houden volgen er financiële sancties. Hierbij is het niet van belang of de werkgever schuld heeft aan het ziekteverzuim, een werknemer met een hernia vanwege te zwaar sporten bijvoorbeeld moet dus ook door de werkgever gere-integreerd worden.

Verplichtingen werkgever versus werknemer
Een casemanager (iemand van het eigen bedrijf of een Arbodienst) bewaakt bij ziekte een strak tijdpad. Vanaf de eerste dag van verzuim dient er actie ondernomen te worden. Als blijkt, of verwacht wordt dat het verzuim langer duurt dan 6 weken dan moet er door de bedrijfsarts een probleemanalyse opgesteld worden. In deze probleemanalyse staat een beschrijving van de aard van de beperkingen, de mogelijkheden, de doelstelling (bv. terugkeer in eigen functie, dan wel in aangepast werk of een andere functie) en een prognose gericht op werkhervatting. Zowel werkgever als werknemer dienen het re-integratiedossier bij te houden. Alle gegevens en resultaten worden hierin bijgehouden.

Verzuim einde 2 jaar
Aan het einde van het tweede jaar van verzuim moet de werknemer een WIA aanvraag, samen met het re-integratieverslag, inleveren bij het Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekeringen (UWV). Wanneer een werkgever naar mening van het UWV te weinig heeft gedaan om zijn werknemer uit de WIA te houden, kan de werkgever als sanctie opgelegd krijgen dat hij maximaal een jaar lang het loon van de werknemer door moet betalen.

Wanneer een werknemer onvoldoende heeft meegewerkt kan deze als sanctie opgelegd krijgen de stopzetting van de loondoorbetaling, ontzegging toegang tot de WIA of ontslag. Wanneer zowel werkgever als werknemer naar de mening van de UWV te weinig inspanningen hebben gepleegd om tot werkhervatting te komen kan het UWV de WIA-aanvraag afwijzen.
De Wet Verbetering Poortwachter heeft geleid tot een onderscheid in ‘spoor 1’- en ‘spoor 2’ re-integratie. Beide gaan over het begrip ‘passende arbeid’.

Spoor 1 en spoor 2
Spoor 1 heeft betrekking op het vinden van ander werk bij de eigen werkgever. Wat telt is, dat er bij dezelfde rechtspersoon ander werk wordt gevonden en dat het werk passend is bij de functionele beperkingen van de werknemer. En uiteraard ook aansluit bij diens vakinhoudelijke en sociale talenten. Passend ander werk kan ook een andere invulling van het eigen werk zijn.

Spoor 2 heeft betrekking op passend werk bij een andere werkgever. Als duidelijk is, dat er bij de huidige werkgever geen passend ander werk is en ook niet kan worden gemaakt, is de werkgever verplicht een re-integratiebedrijf in te schakelen om werknemer te helpen ander werk te vinden. De werknemer is verplicht zijn best te doen en mee te werken.

Aanpak van de mediator
De mediator is geen arts en bemoeit zich ook niet met medische zaken. Hoofdtaak van de mediator in dit stadium is om te helpen bij het in kaart brengen van het probleem. Naast logisch denken kan kennis over Wet Verplichting Poortwachter (WVP) en psychische arbeidsongeschiktheid, denken in termen van ziek versus beperkt, enorm helpen.

Het kan erg helpen om vanzelfsprekendheden ter discussie te stellen, bijvoorbeeld:

  • “Heeft de dokter nou echt gezegd dat u… niet mag?” Meestal zegt de dokter, dat je zelf maar moet kijken hoe ver je komt;
  • “Is dit nou een medische keuze of een keuze in uw leven”;
  • “Bent u ziek of voelt u zich niet goed bij deze gebeurtenissen”.

Lees ook Praktijkvoorbeeld Wet Verbetering Poortwachter