De gedachte achter mediation is dat in bijna elke kwestie een oplossing zit verscholen die voor alle betrokken partijen aanvaardbaar of zelfs aantrekkelijk is. De kunst is om die oplossing te vinden. Mediation is het gezamenlijk door partijen zelf oplossen van hun kwestie via bemiddeling door een onafhankelijke derde, de mediator, op basis van hun wederzijdse belangen. In plaats van een rechter of andere derde te laten beslissen over de uitkomst, hebben u en de andere partij bij mediation de uitkomst dus zelf in de hand. Bovendien bespaart u met mediation aanzienlijk op kosten en tijd in vergelijking met de gang naar de rechter.
Bij mediation wordt geen agenda gemaakt en staat niet van tevoren vast wat de uitkomst zal zijn. Vaak hebben de partijen zelf wel een duidelijk eigen doel wat de uitkomst moet zijn. Zo kan bijvoorbeeld een werknemer vinden dat de werkrelatie zo slecht is dat het beëindigen van het arbeidscontract de enige mogelijkheid is. De werkgever kan hier heel anders over denken. Het is dan ook belangrijk om de verschillende standpunten in de mediation bespreekbaar te maken en te onderzoeken wat de mogelijke oplossingen zijn die door beide partijen gedragen wordt.
Bij arbeidsconflicten kan mediation ingezet worden, zowel bij het herstel van de werkrelatie als bij het verbreken ervan. Tijdens de mediation blijkt welke beslissing de beste is. Soms is dat een andere uitkomst dan de mensen zelf verwachtten toen ze aan mediation begonnen.
Mediator
Een mediator is onpartijdig, onafhankelijk en zorgt ervoor dat het gesprek tussen de partijen opbouwend verloopt. Ieder krijgt de gelegenheid om duidelijk te maken wat zijn/haar visie op het probleem is. Pas als de partijen het gevoel hebben dat hun eigen kijk op het probleem helder overgekomen is en dat zij het standpunt van de ander kennen, kan er een gesprek volgen over mogelijke oplossingen.
Het maken van keuzes
Mediation betekent keuzes maken die goed onderbouwd zijn en waarover nagedacht is, keuzes waar ieder zich wel bij voelt en die de werkelijke belangen dienen, ook op de langere termijn.
Oplossing
Welke oplossing de partijen kiezen is de mediator om het even, zolang beiden maar volledig achter de keuze staan. Mediation betekent dat u uw eigen oplossingen vindt onder leiding van de mediator. De mediator geeft géén advies. Wel kan de mediator een informerende rol hebben. De mediator bewaakt nadrukkelijk dat partijen weloverwogen beslissingen nemen en dat de beslissingen werkbaar en haalbaar zijn. Er is pas sprake van een echte oplossing als er overeenstemming is over álle aspecten die aan de orde zijn. Voorstellen geopperd tijdens de mediation zijn dan ook niet bindend, tenzij anders is afgesproken.
Vrijwilligheid
Mediation is vrijwillig. Dat betekent dat alle partijen en ook de mediator op elk moment kunnen besluiten de mediation te stoppen. Vrijwilligheid is beslist niet hetzelfde als vrijblijvendheid. Mediation vraagt van alle partijen en van de mediator een grote inzet.
Vertrouwelijkheid
Een belangrijk kenmerk van mediation is vertrouwelijkheid. Dat betreft zowel de mediator als de partijen en hun eventuele adviseurs. De partijen zullen tijdens de mediation niets in de publiciteit brengen. Er worden afspraken gemaakt over wat er verteld mag worden en aan wie. Het gebruik van specifiek in de mediation verkregen informatie in een eventuele rechtszaak is uitgesloten.
Eindovereenkomst
De meeste gesprekken worden samen gehouden met alle partijen. Mocht een individueel gesprek nodig zijn, dan wordt dit eerst met iedereen besproken. Aan het eind van een mediation maakt de mediator soms een verslag waarin staat wat u met elkaar afspreekt. Een dergelijk verslag kunt u rechtsgeldig laten maken, zodat u een bindende overeenkomst heeft.
Tenslotte is het zo dat de gang naar de rechter altijd nog gekozen kan worden, mocht mediation niet tot een oplossing leiden.