Iedere ziekmelding is hetzelfde: het is de mededeling dat men zich niet in staat acht te werken. Het begrip situatieve arbeidsongeschiktheid kan betrekking hebben op nogal uiteenlopende zaken, die allemaal te maken hebben met ernstige onvrede over dingen in of rond het werk.

Voorbeelden:

  • ernstige persoonlijke conflicten tussen collega’s,
  • conflicten tussen baas en ondergeschikte,
  • onvrede over bejegening,
  • ernstige last van de manier waarop een organisatie functioneert.

De term ‘situatieve arbeidsongeschiktheid’ suggereert, dat er sprake is van een aparte juridische of medische status. Omdat dit niet het geval is, maakt het gebruik van de term de verwarring soms nog groter.

‘Dokter, is hij echt ziek?’
Fundamenteel bij iedere ziekmelding is de vraag ‘of de werknemer als gevolg van ziekte of gebreken niet in staat is de bedongen arbeid te verrichten’. Meestal wordt dit kort geformuleerd als: “Dokter, is hij echt ziek?” Bestaat er bij werkgever of bedrijfsarts het vermoeden, dat iemand lijdt aan spanningsklachten die met een conflict te maken zouden kunnen hebben, dan komt het eerste probleem.

De werknemer kan veel last hebben van iets, dat voor werkgever niet zwaar weegt. Werkgever kan dan vinden, dat werknemer zich aanstelt of dat de dokter het niet goed ziet. Voor de bedrijfsarts is het vaak heel moeilijk een goed beeld te krijgen van de ziekte en de beperkingen. Hij moet veelal bepalen aan de hand van het verhaal en de presentatie van de werknemer en heeft meestal weinig middelen om een harde diagnose te stellen. Overleg met werkgever en behandelaar geeft vaak aanvullende informatie, maar levert ook weer nieuwe vragen op.

Betekenis voor partijen in een mediation
De gemeenschappelijke kenmerken van alle gevallen van ‘ziekmelding plus arbeidsconflict’ (voor het gemak soms situatieve arbeidsongeschiktheid genoemd) zijn, dat er meestal diverse stuurlui zijn en doorgaans geen kapitein:

  • De zieke is weggelopen van de ziekmakende situatie en gaat er niet graag in terug, want dat voelt niet goed;
  • Hij wordt (of wordt niet) gelegitimeerd door bedrijfsarts en verzekeringsarts van het UWV;
  • Hij wordt door zijn behandelaar gestimuleerd even afstand te nemen. En “even” kan lang duren;
  • Er is niemand verantwoordelijk: de werkgever kan en mag niets of weinig eisen, zolang de artsen zeggen dat iemand niet kan werken. En de artsen zorgen er niet voor, dat het probleem op het werk wordt aangepakt;
  • De behandelaars beperken zich gewoonlijk tot klachtenreductie. Ze hebben vaak weinig affiniteit met de wereld van werk en verzekeringen en juridische kwesties;
  • Mogelijke oplossingen die door juridische adviseurs aangestuurd worden, pakken lang niet alle problemen aan die de crisis veroorzaken;
  • De zieke is dikwijls gebaat bij een vlotte oplossing, omdat die zijn gezondheid bevordert.

Mediator
Een mediator kan uitkomst bieden. De mediator laat de werknemer en de werkgever luisteren naar het verhaal van de ander. Vaak geeft dit inzicht in de situatie en interpretatie van de ander. Een mediator is niet partijdig. Hij kan door verschillende interventies werknemer en werkgever weer tot elkaar brengen.